Yến nhà, như tên gọi, là tổ yến do chim yến làm, nhưng không phải là loài yến nhà mà chúng ta thường thấy làm tổ dưới mái hiên nhà mình, mà là một loài thuộc họ Chim yến mà chúng ta gọi chung là yến. “chim yến vàng”.
Bùn, cỏ mịn và nước bọt dùng làm tổ của én nhà bị trộn lẫn nên không thể ăn được. Tổ yến là tổ yến được xây dựng bằng cách trộn nước bọt của chính nó với các vật liệu khác.
Loại này không chỉ ăn được mà còn rất bổ dưỡng. Nước bọt của chim yến có độ tinh khiết và giá trị dinh dưỡng cao nhất trong các loài chim yến.
Tổ yến hầu hết được sản xuất ở các vùng nhiệt đới, chẳng hạn như bờ biển phía nam của Trung Quốc và các nước Đông Nam Á như Thái Lan, Việt Nam, Indonesia, Malaysia và Philippines. Ngoài ra còn có các phân loại yến sào, được chia thành “yến nhà” và “yến đảo” theo vị trí làm tổ.
Để thuận tiện cho việc lấy yến của người dân, nhà yến được xây dựng bằng cách mô phỏng môi trường trong hang, bật âm thanh dẫn dụ chim yến để thu hút chim yến vàng về xây tổ, sản lượng thu được lớn hơn hang yến.
Yến nhà và yến hang thực chất là loài hoang dã và không chấp nhận làm tổ nhân tạo, chúng sẽ làm tổ trong hang sâu, địa hình trong hang hiểm trở nên cũng tăng thêm rất nhiều khó khăn nguy hiểm khi thu.
Ai cũng đã từng nghe nói đến huyết yến, cũng là một loại tổ yến. Nhiều người đã hiểu lầm vì chữ huyết, và cho rằng đó là tổ yến máu được hình thành do nôn ra máu do đẻ trứng khi về làm tổ. Thực ra không phải vậy, nó được đặt tên là Yến huyết vì Yến vàng thường ăn một số loại thức ăn có chứa rong biển và các chất khác.
Nước bọt của nó chứa các tạp chất tương tự như tơ hồng, đó là lý do tại sao nó được đặt tên là yến huyết . (Nhưng mọi người phải lưu ý rằng nếu mọi người ăn phải yến huyết giả sẽ gây hại cho cơ thể con người).
Tổ yến không thể ăn ngay sau khi hái mà cần phải qua một loạt công đoạn chế biến, thường là các bước: hấp, ngâm, loại bỏ tạp chất, nhặt lông, phơi khô, v.v. Chỉ bằng cách này mới có thể sản xuất được tổ yến thành phẩm
Ngoài ra còn có nhiều loại yến sào, bao gồm bạch yến, yến huyết, hồng yến, yến cam, yến vàng. Một trong những cách chưng yến đắt tiền nhất , đó là tổ yến nguyên, to, được làm sau khi tổ yến chất lượng cao đã được loại bỏ tạp chất, nhưng cuối cùng vẫn giữ được hình dạng ban đầu (còn gọi là yến rút lông khô).
Yến vàng thích làm tổ vào mùa xuân. Hầu hết các tổ của chúng được xây dựng trên các vách đá của các đảo nhiệt đới hoặc cận nhiệt đới với sóng lăn tăn, bầu trời xanh và mây trắng phía trên.
Thành phần chính của tổ yến là chất trong mờ, hơi ngả vàng được tạo thành do nước bọt dạng keo của chim yến được gió biển làm khô.
Tổ yến mà chúng ta thường gọi là tổ yến do lông yến trộn với lông vũ, rong biển và một số sợi thực vật bằng chính nước bọt của nó.
Tổ yến là một loại dược phẩm, thực phẩm, vừa được dùng làm món ăn ngon, vừa là dược liệu quý. Theo quan điểm của y học cổ truyền Trung Quốc, tổ yến là một vị thuốc bổ phổi, dưỡng âm, có tác dụng trị ho, mệt mỏi, ho ra máu và các triệu chứng khác rất tốt.
Theo tập quán của người nuôi yến, yến sào chủ yếu được sản xuất ở Biển Nam quê tôi và các nước Đông Nam Á như Malaysia, Ấn Độ.
Chim yến vàng thuộc họ Chim yến, hình dáng giống với yến nhà gia đình mà chúng ta thường thấy, có bộ lông màu nâu ánh vàng, cánh nhọn và dài.
Nhưng kích thước nhỏ hơn nhạn nhà, cả 4 ngón chân đều phát triển về phía trước. Điều đặc biệt hơn nữa là nước bọt do chim yến tiết ra sau khi tiếp xúc với không khí có thể đông lại thành chất rắn, khi làm tổ, nước bọt của chúng đóng vai trò như một chất kết dính.
Vì vậy đây cũng là nguyên liệu chính để chúng xây tổ. Vì là loài chim di cư nên chúng sẽ bay từ vùng Siberia lạnh giá trở về các hang động ven biển nhiệt đới để ấp gà con từ tháng cuối năm đến tháng 3 năm sau.
Tổ yến có đường kính khoảng 6 đến 7 cm, đáy dày và thành mỏng, nhìn chung có hình bán nguyệt giống như tai người. Hầu hết chúng đều nặng từ 10-15 gram.
Tổ yến nhìn từ bên ngoài rất phẳng nhưng bên trong lại rất xù xì, có hình mạng lưới giống như hình xơ mướp. Toàn bộ tổ yến trông trong như pha lê và có độ đàn hồi là do chim yến vàng tiết ra nước bọt khi xây tổ.
Nước bọt sẽ trở nên sền sệt sau khi khô, vì vậy đây là lý do tại sao tổ có thể bám chắc vào vách đá. Tổ yến rất giàu chất dinh dưỡng nên còn được mệnh danh là “danh y quý hiếm”, “bảo vật phương đông”.
Tổ yến cũng được chia thành nhiều hạng, trong đó tổ yến là cao nhất. Đây là tổ đầu tiên do chim yến xây dựng, và tổ được xây dựng lần đầu tiên không chứa tạp chất.
Tất cả đều được cô đặc lại từ nước bọt do chim yến tiết ra, không lẫn với lông vũ, rong biển và các chất khác. Vì sự tinh khiết và chất lượng,
Vì vậy, thời xa xưa, nó được giao cho triều đình làm cống phẩm nên được gọi là “yến chính thức”, là loại thượng phẩm trong các loại yến sào. Nhưng trên thực tế, yến sào hiện nay chưa có cấp yến chính thống, và đều là lời của giới kinh doanh.
Vì vậy, nguyên liệu chính của tổ yến là tổ yến có tên yến sào. Tổ yến làm tổ lần đầu bị người hái tổ yến phải làm tổ lại.
Nhưng vì gần đẻ trứng nên chúng phải sử dụng lượng lớn nước bọt do lông tiết ra để hòa vào nhau xây tổ. Do đó, tổ yến lúc này tương đối to nhưng thô và nhiều tạp chất.
Ngoài ra còn có một sự tồn tại đặc biệt, nó được gọi là “Huyết yến”, hay còn gọi là “Red Swallow”. Như tên cho thấy, màu của nó là màu đỏ. Đó là do chất màu đỏ trên thành đá nơi xây tổ bị ngấm lâu ngày nên toàn thân có màu đỏ sẫm.
Trên thực tế, tên chính xác phải là “dongyan”. So với các loại yến thông thường, yến hang giàu khoáng chất và bổ dưỡng hơn, nhưng do đặc thù nơi làm tổ nên sản lượng rất nhỏ nên được những người yêu yến coi như báu vật.
Màu lông của yến hang hơi đỏ cam. Nếu mua yến sào, đừng mù quáng nghĩ rằng yến sào đỏ đều là hàng “cực phẩm”, hầu hết các loại “yến huyết” trên thị trường đều là yến sào nhuộm nhân tạo. Yến hang tuy là yến sào thiên nhiên nguyên chất nhưng hàm lượng nitrit cao nên bạn phải thận trọng khi mua.
Xem thêm: Tổ yến là gì? Ăn tổ yến có ác không?
